Brand Paleis voor Volksvlijt 1929
Om drie uur in de ochtend van 18 april 1929 werd brand ontdekt in het Paleis voor Volksvlijt in Amsterdam. De brandweercorpsen rukken snel uit, maar er was geen redden meer aan. Binnen enkele uren ging het grote glaspaleis in een vuurpoel ten onder. Alleen de galerij verbonden met het Paleis bleef bewaard. De trots van Amsterdam was verdwenen.
De oorzaak van de brand is nooit vastgesteld. Jarenlang bleven geruchten de ronde doen dat de brand was aangestoken. De moeilijke financiële positie waarin het Paleis al jarenlang verkeerde zou een reden zijn. De laatste jaren wordt aangenomen dat van brandstichting geen sprake was.
Het Paleis voor Volksvlijt was het geesteskind van Dr. Samuel Sarphati. Hij bezocht in 1852 de wereldtentoonstelling in Crystal Palce in Londen en vond dat Amsterdam ook zo iets moest hebben. Hij richtte de Vereeniging voor Volksvlijt op die een "Huis van handel, nijverheid, cultuur en wetenschap" moest oprichten. De vereniging bracht al snel 1 miljoen gulden bij elkaar. De gemeenteraad besloot in 1855 tot de bouw van een paleis van ijzer en glas. Het paleis werd gebouwd door architect Cornelis Outshoorn, die ook het Amstel Hotel ontwierp. Het werd een gebouw 126 meter lang en 81 meter breed. Achter het paleis kwam een park, met daarom heen later een huizen- en winkelcomplex.
In het paleis werd een breed spectrum van activiteiten uitgevoerd. Het was een tentoonstellingsgebouw voor o.a. de RAI. Er waren operavoorstellingen, maar ook variété, volkstoneel en operette. Er was ook op een bepaald moment een rijwielschool gevestigd. Veel inkomsten leverden de activiteiten niet op en er moesten regelmatig nieuwe leningen worden uitgeschreven om het hoofd boven water te houden. Financieel bleef het sukkelen met het paleis. De programmering en de bedrijfsvoering van het Paleis bleven omstreden.
Tot de jaren vijftig bleef het terrein waarop het paleis had gestaan braak liggen. Daarna werd op deze plek het nieuwe hoofdkantoor van de Nederlandse Bank gebouwd. In 2002 is een stichting opgericht, die de Nederlandse Bank wil verplaatsen naar de zuid-as in Amsterdam en op de vrijgekomen plek wil men het Paleis voor Volksvlijt opnieuw opbouwen. Maar na een paar jaar is daar niets meer van gehoord.
Meer informatie over het Paleis is te vinden op www.paleisvoorvolksvlijt.nl
